Năm nào cũng vậy, cứ gần tết
Nguyên đán, viên tri phủ Hoàng
Hóa cùng vợ đi chợ tết. Từ phủ
ra chợ Bút Sơn rất gần, nhưng
vốn tính hách dịch, quan phủ
bắt lính cáng ra tận cổng chợ và
mang theo hai cái lọng xanh
che.
Hồi này, Xiển Bột hãy còn nhỏ,
xong thấy cái oai rởm của quan
thì ghét lắm. Xiển mang một con
chó con đi chợ, nhưng không
bán, cứ ôm ở trước bụng, lúc thì
chen đi trước quan, lúc thì lùi lại
đi sau quan. Thấy Xiển mang
chó, ai cũng tưởng Xiển mới
mua, liên hỏi:
- Chó bao nhiêu?
Xiển trả lời: - Quan đấy!
Quan phủ biết thằng bé ôm chó
chửi xỏ mình, cho lính bắt lại
hỏi:
- Ai xui mày ăn nói như thế?
Xiển đáp:
- Bẩm quan, nhà con muốn nuôi
mọt con chó con để dọn cứt cho
em, nên bố mẹ con bảo con đi
mua.
Quan hỏi: - Mày là con cái nhà
ai?
Xiển trả lời: - Bẩm con là chắt cụ
Trạng Quỳnh ạ!
Quan nghe nói Xiển là chắt cụ
Trạng Quỳnh thì có ý gờm,
nhưng chưa tin lắm.
- Ðã là chắt cụ Trạng tất phải
hay chữ. Thế mày có đi học
không?
Xiển đáp: - Bẩm quan, con là học
trò giỏi nhất vùng này ạ, quan
lớn không đi học nên không
biết đó thôi.
Thấy Xiển vẫn tìm cách xỏ mình,
quan nổi giận:
- Mày vô lễ! Nhưng đã nhận là
học trò giỏi thì phải đối câu này.
Hay tao tha tội. Dở tao đánh
đòn.
Quan đọc: "Roi thất phân đánh
đít mẹ học trò".
Xiển hỏi:
- Xin phép hỏi: "Roi" đối với
"lọng" có được không ạ?
Quan đáp: - Ðược.
Xiển lại hỏi:
- Thế "đít" đối với "đầu", "mẹ"
đối với "cha" có được không ạ?
Quan lại đáp: - Ðược!
Xiển toan hỏi nữa. Quan Quát: -
Không được hỏi nữa. Ðối đi!
Xiển liền đối: "Lọng bát bông
che đầu cha quan lớn!"
Không ngờ Xiển lại dám chửi
mình một lần nữa, để chữa thẹn,
quan lấy giọng bề trên mắng
Xiển qua loa một vài câu, rồi
quát bảo lính hầu sửa soạn ra
về.